Erfgoed Noorderkempen heeft samen met een aantal partners een dossier ingediend bij Creative Europe om het modernistische erfgoed van Turnhout en de Kempen internationaal op de kaart te zetten. De aanvraag kadert binnen het bredere project Modernisme in de Kempen (MIK) en focust op het bewaren, verduurzamen en herwaarderen van een unieke architectuurstroming met diepe wortels in de regio.Al voor de naoorlogse bloeiperiode legden architecten zoals Jozef Schellekens en Eugène Wauters de basis voor een modernistische benadering die haar tijd ver vooruit was. Hun werk vormde het fundament waarop latere generaties konden voortbouwen.In de decennia na de oorlog groeide Turnhout uit tot een broeihaard van vooruitstrevende architectuur. Opmerkelijk is dat in deze relatief kleine stad meerdere modernistische bureaus tegelijk actief waren – met klinkende namen als Carli Vanhout en Paul Schellekens, Paul Neefs, Rudi Schiltz en Lou Jansen. Hun realisaties – waaronder Master Meubel, de Warande, Parkwijk en de Sint-Victorschool – bepaalden niet alleen het stadsbeeld, maar weerspiegelen ook een bredere Europese vormentaal waarin licht, functionaliteit en sociale visie centraal staan.Vandaag staat dat erfgoed onder druk. Veel gebouwen zijn kwetsbaar en niet altijd erkend of beschermd. Bovendien vraagt restauratie vaak gespecialiseerde kennis en engagement van eigenaars. Daarom wordt zowel op Vlaams als Europees niveau gewerkt aan meer steun en erkenning.
Twee niveaus van inzet
Vlaams niveauDe stad Turnhout heeft de Vlaamse minister Ben Weyts gevraagd om inhoudelijke en financiële steun voor de opmaak van een erfgoedrichtplan rond modernisme in de Kempen. Dat plan moet flexibel, participatief en duurzaam zijn en zo een kader bieden voor behoud en herwaardering.
Europees niveauDaarnaast werd een aanvraag ingediend bij Creative Europe. Die focust op internationale samenwerking rond verduurzaming, herbestemming en erfgoedtoerisme. Het traject wil partners uit verschillende landen samenbrengen, kennis uitwisselen en het modernisme van Turnhout en de Kempen positioneren binnen een Europees netwerk.Dit project bouwt voort op meer dan tien jaar voorbereiding:
2012: eerste inventarisatie, expo en fietsroutes met o.a. AR-TUR, KU Leuven en Artesis Hogeschool. 2018: archiefonderzoek i.s.m. Architects In Motion, VAi en IOED Erfgoed Noorderkempen. 2022–2023: Erasmus+ studiereizen, publieksactiviteiten en de publicatie Wandelen langs modernistische architectuur in België met een route door Turnhout. 2024–2025: lancering van het internationale partnerschap rond verduurzaming in het kader van Creative Europe.Met deze Vlaamse en Europese trajecten hopen de initiatiefnemers het Turnhouts modernisme niet alleen veilig te stellen voor de toekomst, maar ook uit te dragen als inspirerend voorbeeld van Vlaams én Europees erfgoed.De beslissing over het Creative Europe-dossier wordt verwacht eind 2025.
Creative Europe: https://culture.ec.europa.eu/creative-europe/about-the-creative-europe-programme- IOED Erfgoed Noorderkempen: https://erfgoednoorderkempen.be/
- AR-TUR: https://ar-tur.be/
- Vlaams Architectuurinstituut (VAi): https://www.vai.be/
- Architects In Motion: https://www.architectsinmotion.be/